Manifest Coöperatieve Warmte
Uiterlijk 31 december 2021 moesten gemeenten hun Transitievisie Warmte (TVW) hebben afgerond. Dit is in 2019 afgesproken in het Klimaatakkoord.
In opdracht van Energie Samen Noord Holland hebben Manuel den Hollander en Guus Wattel in december de beschikbare Transitievisies Warmte (TVW’s) doorgenomen. Aan de hand van 7 vooraf opgestelde vragen hebben zij ongeveer 2/3e van de TVW’s doorgenomen.
- Wat was de opdracht voor de Transitievisies Warmte (TVW’s)?
- Was het proces naar de TVW’s participatief?
- Hoe ziet het toekomstbeeld er in TVW’s uit?
- Volgen de stappen naar verduurzaming de ‘trias energetica’?
- Is er ruimte in de transitievisies voor bewoners, energiecoöperaties en energie-initiatieven?
- Is duidelijk hoe zeggenschap voor bewoners concreet vorm kan krijgen?
- Welke bijdrage kunnen coöperaties en initiatieven aan de warmtetransitie leveren?
De bevindingen kun je lezen op: https://energiesamennoordholland.nl/manifest-cooperatieve-warmte/, of desgewenst in samengevatte vorm op: energiesamennoordholland.nl/samenvatting
Een opvallende uitkomst van het onderzoek is dat gemeenten zeer wisselend omgaan met de mogelijkheden voor zeggenschap en initiatief van bewoners en lokale ondernemers. Hoewel het om hun eigen energie gaat, zijn wijken ingedeeld voor bijvoorbeeld ‘een collectief warmtenet’ of ‘individueel all electric’ met minimale inspraak van de mensen die daar wonen en werken. Als ESNH vinden wij dat vragen om moeilijkheden. Het gaat om het verwarmen van de woningen van bewoners, een eerste levensbehoefte. Daar gaan de mensen zelf over, dat is zelfs vastgelegd in de wet. Het is goed wanneer de overheid perspectief biedt over hoe de wijk aardgasvrij kan worden, maar dat kan niet over de hoofden van de mensen heen. Zij betalen straks bovendien de rekening.
Met het feit dat gemeenten met plannen voor een duurzame warmtetransitie moeten komen zijn we wel blij. Je ziet dat ze ook druk zijn met het opbouwen van kennis en een energietransitie-team. Het besef is gekomen dat de opgave urgent en enorm is.
Daarnaast zijn er ook kansen . Het onderzoek suggereert dat gemeenten vaak niet goed weten hoe ze met bewoners en bedrijven om moeten gaan. De opdracht die zij vanuit het Rijk kregen biedt daartoe ook weinig houvast. Ook de capaciteit en middelen in de organisatie worden node gemist. Als energie- en warmtecoöperaties hebben wij al vele jaren ervaring opgedaan met duurzame energieprojecten. De kennis die we nu aan het opdoen, verzamelen en verspreiden zijn, kan de warmte-opdracht van gemeenten sterk verlichten. Soms gaat gemeentelijk samenwerken met bewoners al erg goed, zoals in sommige Gooise gemeenten. Maar meestal is er nog een verandering nodig in de houding van de gemeente richting bewoners en energiecollectieven. Alleen als we maximaal samenwerken slagen we in het volbrengen van een warmtetransitie die voor bewoners en bedrijven alle voordelen brengt.
De Transitie Visie Warmte is slechts een eerste stap in de warmtetransitie. Daarna volgt, geheel volgens protocol van het Klimaatakkoord, het Wijkuitvoeringsplan en ten slotte realisatie van de gemaakte plannen. Dit trapsgewijze pad biedt mogelijkheden. Als je de mensen alle informatie en voldoende zeggenschap biedt, is er heel veel mogelijk. Wij merken bijvoorbeeld dat veel mensen enthousiast worden op het moment dat ze ontdekken dat een duurzame warmtebron of een collectief warmtenet ook in handen van de gemeenschap kan komen. Dat enthousiasme van onderaf hebben we nodig, zo snel en veel mogelijk. Wij zeggen: ga door met besparen en isoleren in eigen huis, maar wacht als inwoners niet op plannen van bovenaf. Begin met kennis vergaren over de warmtetransitie en organiseer je in je eigen wijk. Dat is productief, en ook gewoon leuk!!
Vragen, opmerkingen of suggesties? Bel of email Aernoud Olde; 06-1250.5498 / aernoud.olde@energiesamennoordholland.nl